Er zijn zienswijzen: De mens is van nature goed en het is de beschaving die hem slecht maakt (Rousseau). De mens heeft met zijn eigenliefde en eigenbelang een diepgewortelde aangeboren hang naar het kwaad (Kant). Ondanks het feit dat hij gedreven wordt door eigenbelang is de mens noch goed noch kwaad.  Hobbes).

Normen en waarden; is dat een omschrijving van ethiek?
En: wat is goed en wat is slecht en wie bepaalt dat?

Waarom mag je niet liegen? Is het wel terecht dat de meesten van ons een hekel hebben aan arrogantie? Als het goed is om een financiële bijdrage te geven aan een goed doel, betekent het dan dat we slecht zijn als we dat niet doen?  Hebben mensen het recht op euthanasie als ze, om welke redenen dan ook, genoeg hebben van het leven? Dit zijn enkele vragen die in de ethiek worden bestudeerd. De ethiek gaat over morele vragen, daarom wordt de ethiek ook wel morele filosofie genoemd. Moraliteit houdt filosofen al eeuwenlang bezig. Ethiek is dus een relevant onderwerp en in deze tijd meer dan ooit!

Oorlog voeren is slecht, daar zijn de meeste beschaafde mensen het wel over eens. Maar is dat wel zo? Rusland voert oorlog, dat vinden we slecht. Hartverscheurende beelden roepen verontwaardiging, woede, maar ook medeleven op. Voor een tijdje, totdat we eraan gewend raken. President Zelenskyy noemde het al; die vreselijke beelden worden “routine”. Wordt het daarom minder slecht? Maar ook Oekraïne voert oorlog; is dat ook slecht? It is all-in the eye of the beholder (het is maar van welke kant je het bekijkt). Wij vinden Poetin een schurk en Zelenskyy een held. Maar er zijn miljoenen mensen op deze wereld die daar precies het tegenovergestelde van vinden.

Wie heeft gelijk?
We zien op TV en lezen in de krant, dat er in Oekraïne niet of veel minder geoogst en gezaaid kan worden vanwege de oorlog. We weten (of kunnen weten) dat wij daar nauwelijks iets van zullen merken. Oekraïne is de graanschuur van Europa, wordt gezegd, maar vooral Egypte en Turkije krijgen te maken met voedseltekorten; wij niet. Ook andere Afrikaanse landen gaan pijn lijden. Wij lijden vooral en hoogstens pijn in onze  portemonnee.

Maar wat doen we?
Kijk maar eens in de schappen van de gebruikelijke supermarkten. We slaan aan het hamsteren. Ikke, ikke, ikke. “Als ik maar niet te kort kom”. Die anderen? 
De oude vrouw of man die niet zo gemakkelijk een aantal supermarkten af kan lopen om te kijken of er ergens anders nog wel wat meel, olie of brood te koop is? Dát past niet in onze VOC-mentaliteit. Daar staat tegenover, dat we, voor zolang het duurt, ons “broedervolk” met open armen ontvangen hoewel er al tekenen zijn van teruglopende naastenliefde.  En voor die anderen, die na jarenlang voor ons gewerkt te hebben aan de (on) genade van de Taliban zijn overgeleverd en waar wij ons plaatsvervangende voor schaamden? Die zijn ineens niet meer zo welkom. 

Goed of slecht, wie zal het zeggen en wie kan of mag oordelen?
Ik weet wel, dat al onze dagelijkse zorgjes over dagelijkse dingetjes ineens in een heel ander perspectief staan. Laten we onze zegeningen tellen: een heel dak boven ons hoofd, een veilig bed om in te slapen en een volle maag en ons realiseren hoe goed we het getroffen hebben en jawel, een beetje dankbaarheid en bescheidenheid zou in ieder geval niet slecht zijn.