Een schrijnend probleem

Ouderen die jarenlang een leven hebben gedeeld, bouwen niet alleen een geschiedenis, maar ook een diepgewortelde afhankelijkheid van elkaar op. Hun relatie is vaak een bron van emotionele steun, veiligheid en geluk. Wanneer een van de partners niet meer thuis kan wonen vanwege gezondheidsproblemen en aangewezen is op intensieve zorg, kan dit leiden tot gedwongen scheiding. Het is niet altijd mogelijk om beide partners in hetzelfde zorgcentrum te plaatsen, wat leidt tot gescheiden levens en een diep gevoel van verlies.

Voor velen is het niet de fysieke aftakeling die het meest angstaanjagend is aan het ouder worden, maar het idee dat ze hun laatste jaren moeten doorbrengen zonder hun levenspartner aan hun zijde. De pijn van deze scheiding is niet alleen emotioneel, maar kan ook ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid van de achterblijvende partner. Onderzoek toont aan dat sociale isolatie en eenzaamheid onder ouderen leiden tot versnelde achteruitgang in zowel mentale als fysieke gezondheid.

Het falen van het zorgsysteem

Hoewel de Nederlandse overheid het recht op zorg hoog in het vaandel draagt, lijkt er onvoldoende aandacht te zijn voor de noodzaak om geliefden bij elkaar te houden. Dit probleem is deels te wijten aan de logistieke beperkingen binnen zorginstellingen. Er is vaak een tekort aan plaatsen, en instellingen zijn niet altijd uitgerust om zorg te bieden aan beide partners, zeker niet wanneer hun zorgbehoeften sterk verschillen.

Daarnaast speelt de financiering van zorg een rol. Het huidige systeem is voornamelijk gericht op individuele zorgtrajecten, zonder rekening te houden met de impact van gedwongen scheiding op de mentale en emotionele gezondheid van ouderen. Het ontbreekt aan een geïntegreerde aanpak waarbij het welzijn van beide partners centraal staat.

De groeiende kritiek Nood aan veranderingvanuit de samenleving en belangenorganisaties heeft de problematiek rond het scheiden van partners in de ouderenzorg hoger op de politieke agenda geplaatst. Er worden steeds vaker oproepen gedaan voor een meer humane benadering van ouderenzorg, waarbij het recht op samen oud worden wordt gewaarborgd. Dit zou bijvoorbeeld kunnen door zorgcentra te stimuleren om gezins- of koppelafdelingen in te richten, of door flexibeler om te gaan met de toewijzing van zorgplekken.

Ook kan de samenwerking tussen thuiszorg en intramurale zorg verbeterd worden, zodat partners zo lang mogelijk samen thuis kunnen blijven wonen, met de nodige ondersteuning. Daarnaast zou het overwegen van innovatieve woonvormen, zoals kleinschalige woongroepen of aanleunwoningen met zorg op maat, een uitkomst kunnen bieden voor koppels die anders uit elkaar zouden worden gehaald.

Het recht op samen oud worden is geen luxe, maar een fundamentele menselijke behoefte die in het huidige zorgsysteem vaak onderbelicht blijft. Terwijl we de zorg voor ouderen blijven verbeteren, is het essentieel om niet alleen naar hun fysieke gezondheid te kijken, maar ook naar hun emotionele welzijn. De mogelijkheid om samen oud te worden, zelfs in tijden van ziekte en zorgbehoefte, zou een vanzelfsprekendheid moeten zijn in een welvarend land als Nederland. Het is hoog tijd dat het zorgsysteem hierop wordt ingericht, zodat geliefden hun laatste jaren samen kunnen doorbrengen, zoals ze dat altijd al hebben gewild.